{{updated}}

De Europese Commissie (EC) heeft slimme flexibiliteit ingebouwd in de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), waardoor bedrijven de ruimte krijgen om hun duurzaamheidsrapportagecapaciteiten te ontwikkelen.

CSRD-fase-in bepalingen geven bedrijven ademruimte om hun duurzaamheidsrapportagecapaciteiten te ontwikkelen. Deze bepalingen stellen bedrijven in staat om geleidelijk nieuwe rapportagevereisten te implementeren in plaats van alles in één keer te doen.

De EC erkent dat het opbouwen van uitgebreide duurzaamheidstracking tijd, middelen en strategische planning vergt. Bedrijven kunnen rapportage over complexe gebieden zoals hun waardeketen, emissietracking en ecosysteemimpactbeoordelingen uitstellen. 

Deze gefaseerde aanpak stelt bedrijven in staat om hun duurzaamheidsvaardigheden geleidelijk op te bouwen, expertise en systemen te ontwikkelen zonder overweldigd te raken.

In dit artikel duiken we in welke rapportagevereisten kunnen worden uitgesteld en hoe je deze extra tijd strategisch kunt gebruiken. Door je vandaag te richten op belangrijke gegevenspunten en je voor te bereiden op het uitbreiden van duurzaamheidsgegevensverzamelingsmogelijkheden voor morgen, kunnen bedrijven zich voorbereiden op succes in de toekomst. 

CSRD-fase-in bepalingen: Een snelle samenvatting

De CSRD is het strategische kader van de EC voor het maken van duurzaamheidsrapportage tot een kernpraktijk in de Europese Unie (EU). Voor bedrijven betekent dit dat ze een duidelijk beeld moeten creëren van hun impact op, en de risico's en kansen die voortkomen uit, de samenleving en het milieu. Verschillende soorten bedrijven zullen verschillende implementatietijdlijnen ervaren, wat een flexibele benadering van duurzaamheidstransparantie creëert.

Grote en maatschappelijk belangrijke bedrijven

Vanaf 2024 begonnen bedrijven die al onder de Non-Financial Reporting Directive (NFRD) vallen, ongeveer 11.700 grote bedrijven, met rapporteren onder het nieuwe CSRD-kader. Deze bedrijven omvatten bedrijven met meer dan 500 werknemers en belangrijke maatschappelijk belangrijke entiteiten zoals beursgenoteerde bedrijven, banken en verzekeraars. 

Andere grote bedrijven 

De CSRD-uitrol gaat verder in 2025 door aanvullende drempels voor compliance in te voeren op basis van bedrijfsgrootte, omzet en activa. In 2025 moeten grote bedrijven die aan ten minste twee van de volgende criteria voldoen, beginnen met rapporteren: 250+ werknemers, €50 miljoen+ netto-omzet of €25 miljoen+ totale activa. Let op dat het Omnibusvoorstel hogere drempels (1.000+ werknemers) en een rapportagevertraging van 2 jaar heeft aanbevolen. Dit betekent dat golf 2-rapporteurs hun rapport in 2028 moeten publiceren, met gegevens uit 2027.

Beursgenoteerde kleine en middelgrote bedrijven

MKB's, of bedrijven met tussen de 50-249 werknemers en €10-50 miljoen netto-omzet, moeten in 2027 beginnen met het rapporteren van hun duurzaamheidsgegevens. Deze bedrijven krijgen extra tijd en meer flexibele vereisten, zodat ze kunnen deelnemen aan duurzaamheidsrapportage zonder overweldigd te worden door complexe nieuwe normen. Let op dat het Omnibusvoorstel heeft aanbevolen om alle rapportagevereisten voor MKB's te schrappen.

CSRD-gegevenspunten 

De CSRD introduceert 84 potentiële openbaarmakingsvereisten en 1.144 gegevenspunten op het gebied van milieu, sociaal en bestuur (ESG). Deze gegevenspunten zijn als de richels en groeven op een vinger. Samen vormen ze de unieke ESG-vingerafdruk van een bedrijf.

Niet alle bedrijven hoeven over alle 1.144 gegevenspunten te rapporteren. Sommige openbaarmakingen zijn verplicht, terwijl andere pas in het spel komen na het uitvoeren van materialiteitsbeoordelingen. De dubbele materialiteitsbeoordeling is uniek voor de CSRD en heeft tot doel de kosten van het verzamelen en rapporteren van onbelangrijke onderwerpen te verminderen.

Aangezien de CSRD is afgestemd op wereldwijde kaders zoals de Global Reporting Initiative (GRI), verzamelen veel bedrijven mogelijk al gegevens voor sommige van deze gegevenspunten.

CSRD-gegevenspunten die in aanmerking komen voor optionele vertraging

Terwijl je je voorbereidt op de implementatie van de CSRD, is het essentieel om te begrijpen welke gegevenspunten je moet rapporteren en wanneer. 

Omdat de EC een gefaseerde aanpak heeft ingebouwd, zijn er enkele gegevenspunten die verplicht zijn, en andere die nog niet gerapporteerd hoeven te worden. Dit geeft je organisatie de tijd om haar duurzaamheidsgegevensverzamelings- en rapportageaanpak op te bouwen. Hieronder staat een lijst van de gegevenspunten die in aanmerking komen voor optionele vertraging.

{{custom-cta}}

CSRD-gegevenspuntvertragingen voor alle bedrijven en organisaties 

1. Vertragingen in openbaarmaking van waardeketen gegevens 

Er is een driejarige overgangsperiode om bedrijven te helpen soepel over te gaan naar openbaarmakingen van de waardeketen. De CSRD vereist dat bedrijven de impact van hun waardeketen openbaar maken, inclusief rapportage over zowel upstream- als downstreamactiviteiten. Dit betekent dat bedrijven mogelijk gegevens moeten openbaarmaken van hun leveranciers, distributeurs en klanten die invloed hebben op hun activiteiten. 

Zoals je je kunt voorstellen, is dit geen geringe prestatie. Deze zakenpartners vallen bijvoorbeeld mogelijk nog niet onder de CSRD-rapportage en die gegevens zijn mogelijk nog niet beschikbaar. Of de leverancier bevindt zich buiten de EU en verzamelt mogelijk helemaal geen gegevens. Er zijn talloze redenen waarom gegevens van derden mogelijk niet toegankelijk zijn en de EC erkent deze complexiteit. 

Daarom is er een driejarige overgangsperiode ingevoerd en tijdens deze periode kunnen bedrijven gegevenspunten met betrekking tot hun waardeketen weglaten en er gewoon open over zijn door uit te leggen:

• Waarom ze het weglaten;
• Waarom ze moeite hadden om het te krijgen;
• Hoe ze van plan zijn om de gegevens in de toekomst te verkrijgen.

Voor meer informatie hierover, zie ESRS 1-10.2 — Overgangsbepaling met betrekking tot Hoofdstuk 5: Waardeketen.

2. Vrijstelling van openbaarmaking van vergelijkende informatie

In het eerste jaar van CSRD-rapportage zijn bedrijven vrijgesteld van het openbaarmaken van vergelijkende informatie. Dat betekent dat ze geen vergelijkende gegevens over kwantitatieve metrics en monetaire bedragen of narratieve openbaarmakingen uit eerdere perioden hoeven op te graven, zoals vermeld in sectie 7.1 van ESRS 1. Dit betekent dat ze zich kunnen concentreren op het vaststellen van hun basislijn zonder de druk van historische vergelijkingen. 

Voor meer informatie hierover, zie ESRS 1-10.3 — Overgangsbepaling met betrekking tot sectie 7.1: Presenteren van vergelijkende informatie.

3. Financiële impact van klimaatverandering

Tijdens het eerste rapportagejaar krijgen bedrijven een vrijstelling voor het openbaarmaken van de verwachte financiële impact van klimaatverandering op hun bedrijf. Deze impacten kunnen zowel risico's zijn (zoals extreme weersomstandigheden of overgangsuitdagingen als gevolg van nieuwe regelgeving) als kansen (zoals marktvraag naar producten en diensten met lage impact).

Naast deze eenjarige overgangsperiode heeft de EC ook een driejarige fase-in voor kwalitatieve rapportage opgenomen. Dit betekent dat het mogelijk is voor bedrijven om alleen kwalitatieve openbaarmakingen te rapporteren gedurende de eerste drie jaar, als het niet haalbaar is om kwantitatieve openbaarmakingen voor te bereiden.

Specifiek geldt deze vrijstelling voor gegevens vereist door ESRS E1-9. Voor meer informatie over deze vrijstelling, zie ESRS 1 Appendix C.

CSRD-gegevenspuntvertragingen voor bedrijven met minder dan 750 werknemers

De EC voert ook een gefaseerde invoering in voor welke gegevens kleinere bedrijven moeten rapporteren. Ze hebben extra fase-in bepalingen in ESRS 1 opgenomen die specifiek gericht zijn op bedrijven met minder dan 750 werknemers. 

Deze overgangsmaatregelen erkennen dat rapportagekosten kleinere bedrijven zwaarder treffen, vooral degenen die nieuw zijn met duurzaamheidsvereisten. Door bedrijven meer tijd te geven om zich voor te bereiden en de initiële kosten te spreiden, streeft de EC naar verbetering van de algehele rapportagekwaliteit. 

Afhankelijk van het specifieke onderwerp kunnen deze bedrijven sommige rapportagevereisten tot twee jaar uitstellen. Deze aanpak geeft kleinere bedrijven de ruimte die ze nodig hebben om solide duurzaamheidssystemen op te bouwen zonder overweldigd te worden door nalevingsuitdagingen.

De extra fase-ins richten zich op de meest uitdagende rapportagegebieden, zoals biodiversiteit en sociale kwesties, waaronder: 

1. Sociale bescherming voor werknemers 

Voor het eerste rapportagejaar zijn bedrijven vrijgesteld van gegevens over sociale bescherming (ESRS S1-11). Sociale bescherming verwijst naar toegang tot gezondheidszorg, inkomensondersteuning bij uitdagende levensgebeurtenissen zoals baanverlies, ziekteverlof of medische zorg, bevallen en opvoeden van een kind, of met pensioen gaan en behoefte aan een pensioen. 

2. Biodiversiteit en ecosystemen

Bedrijven mogen ook de rapportage over impact op ecosystemen en biodiversiteitsbehoud (ESRS E4) inspanningen voor de eerste twee jaar van implementatie uitstellen.

3. Werknemers in de waardeketen

Naast de hierboven genoemde sociale bescherming voor werknemers, kunnen alle gegevenspunten die betrekking hebben op werknemers in de waardeketen (ESRS S2), inclusief werknemersrechten, arbeidsnormen en arbeidsomstandigheden, voor de eerste twee jaar worden uitgesteld.

4. Getroffen gemeenschappen

Bedrijven kunnen alle openbaarmakingsvereisten met betrekking tot ethische zakelijke praktijken, anti-corruptiemaatregelen en compliance (ESRS S3) voor de eerste twee jaar uitstellen.

5. Consumenten en eindgebruikers 

Alle openbaarmakingsvereisten met betrekking tot productveiligheid, klanttevredenheid en consumentenrechten (ESRS S4) komen in aanmerking voor een uitstel van twee jaar.

Hoewel bedrijven deze gegevens gedurende de genoemde respijtperiode uit hun duurzaamheidsrapportage mogen weglaten, moeten ze het onderwerp nog steeds opnemen in de reikwijdte van de materialiteitsbeoordeling. Voor meer informatie over deze respijtperiodes van één en twee jaar voor bedrijven met minder dan 750 werknemers, zie ESRS 1 Appendix C.

Sector-specifieke en MKB CSRD gegevensuitstel

De CSRD heeft enkele recente wijzigingen ondergaan met betrekking tot sector-specifieke standaarden en MKB-overwegingen. Hieronder een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen:

1. Sector-specifieke duurzaamheidsrapportagestandaarden uitgesteld

Naast de eerste set sector-agnostische ESRS, bereidt de EC zich voor om specifieke standaarden te publiceren voor een diverse reeks sectoren; olie en gas, mijnbouw, voedsel, auto-branche, wegtransport, energie, landbouw en textiel, om er maar een paar te noemen.

De Europese Unie heeft officieel de invoering van deze sector-specifieke standaarden met twee jaar uitgesteld. De deadline voor de invoering van sector-specifieke ESRS zal nu ingaan op 30 juni 2026. Let op dat het Omnibusvoorstel heeft aanbevolen om sector-specifieke standaarden helemaal te schrappen. Het is aan het Europees Parlement om deze clausule te accepteren of aan te passen. Het kan tussen 6 maanden en 2 jaar duren om hierover duidelijkheid te krijgen.

2. MKBs en optioneel uitstel tot 2028

Kleine en middelgrote bedrijven genieten van langere tijdlijnen voor sommige openbaarmakingen. Momenteel moeten MKBs met tussen de 50-249 werknemers en €10-50 miljoen aan netto-omzet beginnen met duurzaamheidsrapportage in 2026. Let op dat het Omnibusvoorstel aanbeveelt om de rapportagevereisten voor MKBs helemaal te schrappen.

Echter, om de compliance voor MKBs te vereenvoudigen, worden twee specifieke standaarden opgesteld door EFRAG: de Vrijwillige Duurzaamheidsrapportagestandaard voor niet-genoteerde MKBs (VMKB) en de verplichte standaard voor genoteerde MKBs (LMKB). De concepten voor deze vereenvoudigde ESRS voor MKBs worden verwacht begin 2025 te worden gepubliceerd.

Genoteerde MKBs, kleine banken en captive verzekeraars standaard in ontwikkeling

Genoteerde MKBs, kleine banken en captive verzekeraars (samen "LMKB" genoemd) zijn verplicht om in 2026 te rapporteren. Echter, deze LMKBs hebben de optie om hun rapportageverplichtingen twee jaar uit te stellen (in 2026 en 2027), als ze dat willen. Als ze dat doen, moeten ze in hun jaarverslag uitleggen waarom ze hiervoor hebben gekozen. Als gevolg daarvan moeten ze beginnen met het verzamelen van gegevens in het boekjaar 2028. 

Dit betekent dat MKBs hun nalevingsvereiste kunnen uitstellen tot 2029. Volgens de EC, vermindert het "administratieve last" waardoor MKBs solide duurzaamheidspraktijken kunnen creëren door zich te concentreren op de eerste set ESRS.

VMKB

Niet-genoteerde MKBs die niet direct verplicht zijn om aan de CSRD te voldoen (VMKBs genoemd) kunnen nog steeds vrijwillig rapporteren. Aangezien ze nog steeds indirect door de richtlijn kunnen worden beïnvloed, waarbij grote bedrijven die onder de CSRD vallen duurzaamheidsgegevens van hun toeleveringsketenpartners vragen, heeft de EFRAG de definitieve versie in december 2024 gepubliceerd. Coolset's VMKB module helpt je eenvoudig te rapporteren.

De reden achter deze optionele uitstellen

In een publicatie over EU-concurrentievermogen vond de EC dat rapportage een van de belangrijkste lasten was voor bedrijven in het algemeen en voor MKBs in het bijzonder. Deze optionele uitstellen zijn geworteld in het verminderen van de nalevingslast terwijl bedrijven overgaan naar duurzaamheidsrapportage. 

Een ander doel van de EC met openbaarmakingsuitstellen en uitstel voor rapportage over specifieke gegevenspunten is om de kwaliteit van rapportage te verbeteren, zodat bedrijven nauwkeurige en waardevolle informatie kunnen verstrekken in plaats van te haasten om deadlines te halen met onvolledige gegevens.

Thomas Dodd, de teamleider van de Europese Commissie voor duurzaamheidsrapportage, verklaarde tijdens een commissievergadering dat de EC "de uitdaging erkent om de hoge ambitie die is gedefinieerd in de Corporate Sustainability Reporting Directive te handhaven ... terwijl we niet zo snel gaan dat we de correcte en hoogwaardige implementatie van de rapportagevereisten zelf in gevaar brengen".

Hoe het Omnibusvoorstel CSRD fase-ins beïnvloedt

‍Het Omnibusvoorstel, gepubliceerd door de Europese Commissie in februari 2025, introduceert verschillende aanpassingen aan CSRD-implementatietijdlijnen en -omvang, wat een significante impact heeft op de hierboven beschreven fase-in bepalingen. Het meest opvallende is dat het een uitstel van twee jaar aanbeveelt voor grote niet-genoteerde bedrijven (Wave 2-rapporteurs), waardoor hun eerste verplichte rapport van 2026 naar 2028 verschuift, gebaseerd op gegevens van 2027. Het stelt ook voor om de werknemersdrempel voor deze bedrijven te verhogen van 250 naar 1.000 werknemers, wat het aantal entiteiten dat op korte termijn moet rapporteren zou kunnen verminderen. Voor MKBs stelt het voorstel voor om de verplichte CSRD-rapportage helemaal te schrappen, met als argument de onevenredige administratieve last.

Sector-specifieke standaarden, oorspronkelijk gepland voor 2024, worden ook met twee jaar uitgesteld tot medio 2026, en er is nu een mogelijkheid dat ze helemaal worden geschrapt. Hoewel het voorstel de groeiende politieke druk weerspiegelt om nalevingslasten te verminderen, moet het nog steeds worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de Raad. Definitieve beslissingen kunnen 6 tot 24 maanden duren, en bedrijven wordt geadviseerd zich voor te bereiden op meerdere scenario's.

Praktische tips voor bedrijven die moeten beginnen met rapporteren

Bij Coolset geloven we dat, hoewel er gegevenspunten kunnen zijn die nog niet gerapporteerd hoeven te worden, bedrijven die voorbereid zijn op het verzamelen van deze gegevens op de lange termijn zullen profiteren. 

Hier zijn drie tips om te beginnen:

1. Gebruik ESRS-gegevenspuntmappingtools

Technologie kan een bondgenoot zijn in duurzaamheidsrapportage. Het gebruik van tools die helpen bij ESRS-gegevenspuntmapping kan je proces stroomlijnen en eenvoudig identificeren welke materiële gegevenspunten aandacht vereisen boven die welke kunnen wachten.

2. Het belang van vroege voorbereiding

Zelfs als sommige gegevenspunten optionele uitstellen toestaan, zal vroege voorbereiding je klaarstomen voor wanneer rapportage over deze onderwerpen verplicht wordt. Door nu al de basis te leggen, vooral op het gebied van gegevensverzameling, zorg je ervoor dat je bedrijf klaar is om van start te gaan.

3. Kies de juiste CSRD-rapportagesoftware voor je bedrijf

Het kiezen van de juiste CSRD-rapportagesoftware kan de complexiteit van compliance vereenvoudigen. Tools die specifiek zijn ontworpen voor de CSRD bieden begeleide workflows en sjablonen, waardoor gegevensverzameling en rapportage niet alleen eenvoudiger maar ook betrouwbaarder worden. Gebruik tools zoals Coolset om de hele CSRD-nalevingsreis te stroomlijnen, van het uitvoeren van dubbele materialiteitsbeoordelingen tot het genereren van audit-proof rapporten.

Conclusie

Terwijl je je organisatie voorbereidt op de implementatie van de EU-duurzaamheidsrapportage, kan het begrijpen van CSRD-fase-ins voor specifieke gegevenspunten de nodige duidelijkheid bieden en de druk op je bedrijf verminderen.

Door prioriteit te geven aan fundamentele openbaarmakingen en gebruik te maken van tools die strategische rapportage ondersteunen, zal je bedrijf niet alleen voldoen aan de huidige vereisten, maar ook de basis leggen voor toekomstig duurzaamheidsucces.

Het platform van Coolset is ontworpen om duurzaamheidsrapportage te vereenvoudigen, vooral voor middelgrote bedrijven en MKBs, door een alles-in-één oplossing te bieden voor koolstofbeheer en CSRD-compliance.

Begin vandaag nog met het vereenvoudigen van je duurzaamheidsrapportagestrategie door een strategisch consult met ons duurzaamheidsteam te plannen of probeer onze interactieve demo.