{{eudr-lowrisk}}

De Europese Deforestation Regulation (EUDR) werd in 2023 aangenomen en treedt eind 2025 in werking. De EUDR is ontworpen om producten die verband houden met ontbossing uit de EU-markt te weren door bedrijven te verplichten hun toeleveringsketens te traceren en legaliteit en duurzaamheid te bewijzen. 

Om dit proces gerichter te maken, introduceerde de EU een risicobenchmarkingsysteem dat landen classificeert als laag, standaard of hoog risico op basis van ontbossingsniveaus en governance-indicatoren. Deze classificatie beïnvloedt direct het niveau van due diligence dat bedrijven moeten uitvoeren. Producten uit laagrisicolanden komen in aanmerking voor vereenvoudigde due diligence, terwijl die uit standaardrisicolanden een volledig due diligence-proces vereisen. In theorie zouden hoogrisicolanden nog strengere eisen krijgen, maar in de praktijk komt geen enkel hoogrisicoland momenteel in aanmerking voor legale import onder de EUDR, aangezien ze allemaal onder bredere EU-sancties vallen. Dit betekent dat bedrijven effectief te maken hebben met ofwel laag- of standaardrisicojurisdicties.

Met de EU-benchmarklijst die in mei 2025 is vrijgegeven en de toepassingsdeadline snel nadert, moeten bedrijven snel beoordelen hoe deze classificaties hun compliance-strategie beïnvloeden. Dit artikel geeft een overzicht van EUDR due diligence voor laagrisicolanden, verduidelijkt wat de 'vereenvoudigde' due diligence inhoudt en wat hetzelfde blijft. Het zal verschillen voor MKB's en niet-MKB's uitleggen en speciale gevallen zoals goederen van gemengde oorsprong behandelen. Aan het einde heb je een duidelijk beeld van hoe je je EUDR-compliance-strategie kunt aanpassen aan de risicobenchmark van je bronlanden. 

Wat de EUDR reguleert - in één oogopslag

De EU Deforestation Regulation (EUDR) is van toepassing op een reeks van zeven gereguleerde grondstoffen, waarvan de productie sterk wordt geassocieerd met ontbossing. De regelgeving identificeert zeven primaire grondstoffen, evenals bepaalde producten die deze bevatten of ervan zijn afgeleid. Deze worden de "relevante grondstoffen" genoemd:

• Runderen (inclusief rundvlees, leer en andere bijproducten)
• Palmolie (inclusief palmderivaten zoals oleochemicaliën)
• Soja (veel gebruikt in diervoeder, evenals sojaolie)
• Hout (boomstammen, gezaagd hout, pulp, papier, meubels, etc.)
• Cacao (gebruikt in chocolade en op cacao gebaseerde producten)
• Koffie (groene koffiebonen, geroosterde koffie, instantkoffie, op koffie gebaseerde dranken)
• Rubber (alleen natuurlijk rubber van Hevea brasiliensis, of producten afgeleid van natuurlijk rubber vallen binnen de scope - niet synthetisch rubber)

De volledige lijst van producten binnen de scope is te vinden in Bijlage I van de regelgeving, en de EU kan deze in de loop van de tijd uitbreiden. 

Wat EUDR beoogt, is in wezen het verbieden van de mogelijkheid om deze producten op de EU-markt te brengen - of te exporteren - tenzij ze:

1. Bewezen "ontbossingsvrij" zijn en
2. Legaal zijn geproduceerd in overeenstemming met de wetten van het land van herkomst

Dit doet het door bedrijven te verplichten due diligence uit te voeren voor elk van de relevante producten die in de EU worden geïmporteerd, verhandeld of geëxporteerd. Het due diligence-proces varieert afhankelijk van de risicobenchmark van het bronland.

{{eudr-tool-injectable}}

De risicobenchmark van het land begrijpen

Het EUDR-landenbenchmarkingsysteem categoriseert elk producerend land als laagrisico, standaardrisico of hoogrisico op basis van de waarschijnlijkheid dat zijn grondstoffen verband houden met ontbossing of illegaal landgebruik. Het landenbenchmarkingsysteem is gebaseerd op datagestuurde criteria uiteengezet in de officiële EUDR-regelgeving.

De beoordelingscriteria houden rekening met het huidige ontbossingstempo in het land, de uitbreidingssnelheid van landbouwgrond voor relevante grondstoffen en productietrends van relevante grondstoffen. Het ondersteunt deze beoordeling met andere factoren zoals lokale wetshandhaving, bescherming van inheemse volkeren en naleving van wetten zoals de Overeenkomst van Parijs. Dit Commission Staff Working Document schetst de principes die ten grondslag liggen aan de  methodologie, met als doel transparantie, objectiviteit en consistentie te waarborgen.

De risicobenchmarklijst heeft sinds hun vrijgave in mei 2025 veel kritiek gekregen, waarbij milieuorganisaties en NGO's de benchmarks bekritiseren omdat ze kritieke factoren zoals de kwaliteit van het bestuur en corruptieniveaus over het hoofd zien. Zo werden landen als Brazilië en de Democratische Republiek Congo, bekend om hun hoge ontbossingspercentages, niet als hoog risico bestempeld. De Commissie blijft echter volhouden dat hun methodologie stevig geworteld is in een toewijding aan eerlijkheid, objectiviteit en transparantie.

Het is belangrijk op te merken dat de benchmarklijst dynamisch is. De Commissie zal de lijst periodiek herzien en bijwerken – met de eerste herziening gepland voor 2026 zodra nieuwe wereldwijde bosdata beschikbaar zijn gekomen.

Waarom is de risicoclassificatie belangrijk?

Het risiconiveau dat aan het bronland wordt toegekend, bepaalt hoe zowel bedrijven als handhavingsautoriteiten hun due diligence-inspanningen toewijzen. De EUDR verplicht de autoriteiten van de EU-lidstaten om de compliance-controles voor hoogrisico-oorsprongen op te voeren en deze te verminderen voor laagrisicobronnen. Dit stelt regelgevers in staat zich te concentreren op zendingen waar problemen waarschijnlijker zijn, waardoor de administratieve last voor importen uit laagrisicolanden wordt verlicht.

Vanuit het perspectief van een bedrijf is het doel van het benchmarkingsysteem om duurzame producerende landen te belonen met een lichtere toets, terwijl anderen worden aangespoord om te verbeteren. In theorie, als een producerend land zijn ontbossingsrecord verbetert, kan het de status van laag risico verdienen (waardoor het leven voor importeurs die daar vandaan komen gemakkelijker wordt). Artikel 30 van de EUDR-documentatie benadrukt ook hoe de EU en geïnteresseerde lidstaten proactief zullen samenwerken met producerende landen om hen te helpen voldoen aan de EUDR-normen en hun risicoclassificatie in de loop van de tijd te verbeteren. Deze coöperatieve benadering is cruciaal, vooral voor landen met grote kleinschalige boerenpopulaties of beperkte technische capaciteit, om ervoor te zorgen dat ze niet worden uitgesloten van de EU-markten vanwege systemische uitdagingen.

Dit betekent echter niet dat er volledige vrijstelling is van due diligence voor degenen die uit laagrisicolanden komen. De vermindering van due diligence vrijwaart degenen die uit laagrisicolanden komen van het voltooien van een risicoanalyse (Artikel 10) of risicobeperking (Artikel 11) stappen. Dat wil zeggen, op voorwaarde dat er geen 'gegronde zorgen' zijn over ontbossing of illegaliteit. Degenen die uit laagrisicolanden komen, moeten nog steeds producttraceerbaarheidsinformatie en legaliteitscontroles verstrekken. 

Een andere factor die de risicobenchmark beïnvloedt, zijn de compliance-controles - een inspectie die wordt uitgevoerd om te verifiëren dat een operator/handelaar aan zijn wettelijke verplichtingen onder de EUDR heeft voldaan. Deze controles zullen ten minste 9% van de relevante producten dekken die op de markt worden gebracht of worden geëxporteerd uit landen met een hoog risico, 3% voor landen met een standaardrisico en 1% voor landen met een laag risico. Het is belangrijk op te merken dat de eenheid die wordt gecontroleerd de operator/handelaar is, niet het productieperceel zelf, hoewel het indirecte validatie van perceelgegevens kan omvatten.

Een compliance-controle richt zich op het verifiëren van de due diligence van een bedrijf. Dit kan inhouden: het beoordelen van de ingediende due diligence-verklaring, het controleren van documentatie, het controleren van traceerbaarheid, het verifiëren van claims en het inspecteren van zendingen. 

Hoe vereenvoudigde due diligence er daadwerkelijk uitziet

Een van de grootste voordelen van inkopen uit een EUDR laag-risico land is toegang tot een vereenvoudigde due diligence procedure. Dit betekent echter niet dat er geen due diligence procedure nodig is, aangezien veel van de basisverplichtingen blijven bestaan.

Onder EUDR moet je voor elke partij of zending belangrijke gegevens verzamelen, ongeacht de risicobeoordeling van het herkomstland. Dit omvat:

• Geolocatiecoördinaten van de boerderij/perceel
• Basisinformatie van leveranciers (namen, adres etc.)
• Het type en de hoeveelheid van de grondstof
• Bewijs van geen ontbossing
• Bewijs van legaliteit
• Indienen van een due diligence verklaring (DDS)

Kortom, voor elke partij of zending moeten de in Artikel 9 van de officiële EUDR documentatie vermelde informatie worden verzameld en vijf jaar worden bewaard.

De belangrijkste verandering voor import uit laag-risico landen is echter dat de EUDR je niet verplicht een formele risicoanalyse (Artikel 10) uit te voeren of proactieve risicobeperkende (Artikel 11) maatregelen te nemen. Met andere woorden, als alle componenten van een product uit laag-risicogebieden komen, ben je niet verplicht om risico's actief te beoordelen of aan te pakken - tenzij je nieuwe informatie ontvangt die op een potentieel probleem wijst. Volgens de regelgeving moeten bedrijven normaal gesproken factoren analyseren zoals recente ontbossingspercentages, corruptie, complexiteit van de toeleveringsketen en handhaving in het herkomstland om te bepalen of er meer dan een verwaarloosbaar risico is dat hun goederen van ontbost land afkomstig zijn. Als het land officieel laag-risico is, wordt deze stap in feite overgeslagen: de EU heeft het risico als minimaal beoordeeld.

Enkele uitzonderingen op vereenvoudigde due diligence

Er zijn een paar omstandigheden waarin vereenvoudigde due diligence niet van toepassing is, zelfs als het product uit een laag-risico land afkomstig is. Bijvoorbeeld, als je een ‘gegronde zorg’ ontvangt - een formele waarschuwing of klacht die beweert dat een bedrijf mogelijk de EUDR-vereisten schendt - moet je reageren en het risico op ontbossing opnieuw beoordelen via een volledige risicoanalyse en, indien nodig, mitigerende maatregelen toepassen. Kortom, zelfs bij inkoop uit een laag-risico land, overschrijdt een gegronde zorg het pad van vereenvoudigde due diligence.

Een andere situatie waarin vereenvoudigde due diligence niet van toepassing is, is wanneer er een risico bestaat dat producten uit een laag-risico land worden gemengd met die uit standaard- of hoog-risico landen. Bijvoorbeeld, als je bulk rubber of cacao inkoopt dat door een gedeeld opslag- of aggregatiepunt is gegaan, en je kunt niet definitief traceren welk deel uit welk land kwam, dan moet je de hele partij behandelen alsof deze uit de hoogste-risico bron komt. In deze gevallen zijn de volledige due diligence vereisten van toepassing op de hele zending.

Wie komt in aanmerking - en welke rollen worden beïnvloed

​De EUDR is van toepassing op zowel MKB als niet-MKB bedrijven, maar de verantwoordelijkheden variëren afhankelijk van je rol in de toeleveringsketen. 

Voor operators, of ze nu MKB zijn of niet, is volledige due diligence vereist als je de eerste in de lijn bent (upstream). Dit omvat gegevensverzameling, traceerbaarheid en indiening van een due diligence verklaring (DDS). Als je inkoopt uit een laag-risico land, kunnen operators de risicoanalyse en mitigerende stappen overslaan - maar ze moeten nog steeds alle vereiste informatie verzamelen en de DDS indienen. 

Voor downstream operators is een handige uitzondering gemaakt. Als een operator verderop in de toeleveringsketen zit en de due diligence al is voltooid, mag de downstream operator het referentienummer van een eerdere DDS doorgeven, in plaats van zelf due diligence uit te voeren. Voor MKB's kunnen ze een bestaande DDS doorgeven, terwijl niet-MKB's moeten bevestigen dat DD correct is uitgevoerd (via een leveranciersbeoordeling) voordat ze de DDS refereren. Vind hier meer details over. 

Traders’ verantwoordelijkheden variëren ook met hun grootte en positie in de toeleveringsketen. Niet-MKB handelaren worden effectief behandeld als een niet-MKB operator. Ook zij moeten due diligence verzamelen en een DDS indienen. Als de niet-MKB handelaar downstream is, mogen ze de upstream DDS refereren als ze kunnen vaststellen dat de upstream leverancier de juiste due diligence heeft uitgevoerd. Deze due diligence, als het product uit een laag-risico land komt, zal alleen algemene informatie omvatten, niet de risicoanalyse en mitigerende maatregelen. 

Voor MKB handelaren zijn er lichtere verplichtingen; ze kunnen vertrouwen op de upstream operators DDS en simpelweg een registratie ervan bijhouden. 

Upstream rollen (eerste plaatsers) dragen de hoogste last, vooral bij inkoop uit standaard- of hoog-risico regio's. Traders kunnen eenvoudigere verplichtingen hebben, maar moeten nog steeds de traceerbaarheid behouden en ervoor zorgen dat ze geen niet-conforme goederen behandelen.

Grijze zones en speciale gevallen om op te letten

EUDR compliance wordt complexer wanneer producten afkomstig zijn uit gemengde-risico regio's. Als een partij of zending grondstoffen bevat die afkomstig zijn uit zowel laag-risico als standaard- of hoog-risico landen, moet elk onderdeel worden behandeld volgens de risicoclassificatie van de oorsprong. Bijvoorbeeld, in een zending van koffie-geurende chocoladerepen waarbij de koffie uit een laag-risico land komt en de cacao uit een standaard-risico land, moet elk ingrediënt afzonderlijk worden beoordeeld: de koffie komt in aanmerking voor vereenvoudigde due diligence, terwijl de cacao volledige due diligence moet ondergaan, inclusief risicoanalyse en mitigerende maatregelen.

Een verdere grijze zone ontstaat wanneer de oorsprong van de grondstoffen niet kan worden gedesaggregeerd. Bijvoorbeeld, een fabriek kan palmvruchten uit meerdere landen in grote verzamelbakken verzamelen, waardoor het onmogelijk is om onderscheid te maken tussen laag- en hoog-risico oorsprongen. In dergelijke gevallen moeten bedrijven ofwel hun operationele praktijken veranderen om traceerbaarheid mogelijk te maken - zoals het scheiden van bronnen - of, realistischer, de hele zending behandelen alsof deze uit een hoger-risico oorsprong komt. Dit betekent dat volledige due diligence moet worden uitgevoerd op de hele partij en mogelijk het risico moet worden overgedocumenteerd om compliant te blijven.

Een andere complexiteit is de dynamische aard van het EU-benchmarkingsysteem. Landenrisicoclassificaties zijn niet statisch; een land kan worden gedegradeerd van laag-risico naar standaard- of hoog-risico als nieuwe ontbossings- of bestuursgegevens naar voren komen. Wanneer dergelijke herclassificaties plaatsvinden, moeten alle toekomstige importen uit dat land de bijgewerkte, strengere due diligence vereisten volgen. Bedrijven moeten daarom regelmatig EU-updates monitoren en bereid zijn hun compliance procedures snel aan te passen.

Ten slotte kunnen heruitgevoerde goederen traceerbaarheidsproblemen veroorzaken. Als een grondstof uit een laag-risico land wordt verzonden maar elders wordt geproduceerd, hangt de risicostatus af van het oorspronkelijke productieland, niet van het exportland. Je moet het product kunnen traceren naar het werkelijke herkomstpunt - niet alleen de laatste plaats waar het werd behandeld. Deze speciale gevallen maken het essentieel om duidelijke, verifieerbare documentatie te behouden gedurende de hele toeleveringsketen.

Wat dit betekent voor je compliance plan

Inkoop uit een laag-risico land kan je EUDR-verplichtingen vereenvoudigen, maar het is geen snelkoppeling naar compliance. Je bent nog steeds verantwoordelijk voor het verzamelen van volledige toeleveringsketengegevens, inclusief geolocatie, productiedata, bewijs van het perceel dat ontbossingsvrij is en legaliteitsdocumenten. De laag-risico status verwijdert alleen de noodzaak om formele risicoanalyses en mitigerende maatregelen uit te voeren - maar elimineert niet de traceerbaarheid, documentatie of DDS-vereisten.

Dit betekent dat je nog steeds nauw moet samenwerken met leveranciers om ervoor te zorgen dat ze de vereiste informatie op product- of perceelniveau kunnen verstrekken. Als je met meerdere leveranciers of partijen van gemengde oorsprong werkt, zorg er dan voor dat je compliance team kan bijhouden welke inputs in aanmerking komen voor vereenvoudigde due diligence en welke niet.

Het is belangrijk om te onthouden dat je wettelijk verantwoordelijk blijft als er een compliance schending optreedt - ongeacht of het product uit een laag-risico of standaard-risico land is ingekocht. Het is altijd veiliger om een proactieve, conservatieve benadering van due diligence aan te nemen dan onvoorbereid te worden betrapt op een niet-conformiteit.

Coolset’s EUDR product voor toeleveringsketen compliance

Coolset’s EUDR product helpt dit proces te stroomlijnen. Ons platform helpt bedrijven de juiste gegevens te verzamelen, te controleren op ontbossingsrisico en Due Diligence Statements in te dienen zonder leveranciers achterna te zitten of in complexe spreadsheets te werken.

Met Coolset kunnen bedrijven product- en ordergegevens uit je ERP importeren, documenten van leveranciers opvragen en alles op één plek bijhouden. Het systeem markeert ontbrekende of risicovolle zendingen en genereert audit-klare DDS-bestanden die voldoen aan het verplichte EU TRACES-formaat. Je weet altijd welk niveau van compliance vereist is en welke informatie ontbreekt.

Het product wordt gelanceerd in augustus 2025. Meld je aan voor de wachtlijst hier.

Kortom: laag-risico betekent minder stappen, niet minder verantwoordelijkheid. Een efficiënt compliance plan moet nog steeds traceerbaarheidstools, documentworkflows en real-time benchmarklogica bevatten om in lijn te blijven met de evoluerende EUDR-regels.

FAQ - Due diligence voor laag-risico landen

1. Moet ik nog steeds een DDS indienen voor laag-risico landen?

Ja. De EUDR vereist een due diligence verklaring (DDS) voor elke zending, ongeacht de risicoclassificatie van het land. De laag-risico status vrijwaart je niet van deze indiening.

2. Wat gebeurt er als een laag-risico land wordt gedegradeerd?

Als de Europese Commissie een land herclassificeert als standaard- of hoog-risico, moet je beginnen met het uitvoeren van risicoanalyses en mitigerende maatregelen voor toekomstige zendingen uit die oorsprong. Je due diligence workflow moet onmiddellijk worden aangepast.

3. Welke documenten zijn nog steeds vereist voor laag-risico landen?

Je moet alle kern documentatie verzamelen: geolocatiecoördinaten, productie- of oogstdatums, leveranciersgegevens en bewijs van ontbossingsvrije productie en wettelijke naleving. Deze informatie moet ten minste vijf jaar worden bewaard.

4. Worden MKB operators anders behandeld?

Ja. MKB operators moeten nog steeds voldoen, maar ze profiteren van vereenvoudigde procedures - zoals geen vereiste voor jaarlijkse audits of een aangewezen compliance officer. Als een MKB downstream is, kan het vaak vertrouwen op de DDS van een upstream operator in plaats van zelf volledige due diligence uit te voeren.

Ja. MKB operators moeten nog steeds voldoen aan de EUDR, maar ze profiteren van vereenvoudigde verplichtingen. Bijvoorbeeld, MKB's zijn niet verplicht om een aangewezen compliance officer aan te stellen of jaarlijkse audits uit te voeren. Bovendien hoeven downstream MKB's zelf geen due diligence verklaring (DDS) in te dienen, ze kunnen eenvoudig het referentienummer van de bestaande upstream DDS doorgeven. Als het MKB de eerste in lijn is, moeten ze due diligence uitvoeren en de DDS zoals gebruikelijk indienen.

Wat betreft vereenvoudigingen in benchmarking, worden MKB's hetzelfde behandeld als niet-MKB's: als een MKB volledige due diligence moet uitvoeren op een product uit een laag-risico land, kan het de stappen van risicoanalyse en risicobeperking overslaan - net zoals een groter bedrijf dat zou kunnen.

Gerelateerde artikelen:

• ‍De EUDR: Wat bedrijven moeten weten en doen vanaf juli 2025

• EUDR land-risico benchmarking afgewezen: Zie hoe de laatste wijzigingen je compliance beïnvloeden